Kurakap churin - II

Rosa mana ña sipas karqanchu, ichaqa sumaq warmiraq karqan. Indiahina llikllallikusqa kaptinpas pachanqa ancha sumaq qumpimanta qumpisqa karqan. Qullanan mamahina rikcharqan qullqi tupuyuq quri wallqayuq kaspa. Wasinpa ñawpaqninpi ramran sachap llantunpi awakuspa tiyaykuchkarqan.

“Mama Rosachu kanki?”
“Arí. Qamri, pim kanki, wayna?”
“Ñuqaqa San Pedrop kurakanpa churin kani. Martín Misayawri sutiyuqmi kani.”
“Imatam kay huchuylla

qisa41
llaqtapi maskachkanki?”
“Kayman hamuni qamwan rimanakuq.”
“Ñuqawanchu? Imaraykutaq? Don Dieguch unqunman? Paychu ‘yanayta rikumuy!’ ñispa ñisurqanki?”
“Manam. Don Diego mana yachanchu kayman hamusqayta. Ama manchariychu! Ñuqataq mana ‘huchallikusaq’ sunquypi ñispam hamunichu. Animaykita qispichiyta munayman. Chayta yachani: qamqa ancha huchayuq warmi kanki, casarasqa kaspapas ñawpaq huiracocha apuykiwan huchalliq kanki, chaymantari chay huiracocha warminpa wañuchisqan kaptin kikiykip llaqtaykiman ayqisqaykimanta chay llaqtap padrenta ‘llullachisaq’ ñispa chay padreta chinkachirqanki. Kunanri chay qipaq pichqasuqta watapi huk ña casarasqa huiracochawan waki mancebasqa kawsanki! Manachu pinqakunki Apuy Jesucristo chika llakichisqaykimanta?”
“Pim chayhina allquchawayta kamachisurqanki? Manam padrechu kanki! Imatam munanki?”
Ancha piñakuspa kurakap churinta anyarqan “utiq indio qayqa!" ñispa.
“Chayhinachuch mancebasqa apuykiqa anyasunkiman? Manachuch qampas india kankiman? Achuch huiracochawan mancebasqa kaspaqa ña huiracocha warmi tukunki?” ñispa asirispa kutiparqan.
Rosaqa wasinman yaykurqan, chaymantari ancha piñakuqhina punkunta llahuiwan wichqarqan. Ukumanta uy-uy waqachkaqta waynaqa uyarirqan.
“Ama waqaychu! Chayhina rimaspataq manam allquchayta munarqanichu. Kunanmi qapaq warmihina kawsanki huiracochawan mancebasqa kaspa. Imaraykutaq chay huiracocha tukuy chay pachata qurita qullqita qusunki? Sumaq kasqaykiraykum. Aslla wata puchukasqa kaptin mana ñam sumaqchu kanki. Huiracochari saqirisunki, ichapas musuq indiata maskaspa qunqarisunkiman. Machu tukuspa Diosman rezaspa ‘huchaykunata pampachaway!’ ñispa mañanqa Ukupachamanta qispikuyta munaspa. Chay pachapiri ñakarisunki ‘india allqu warmi!’ ñispa ‘qamraykuch Supayqa animayta hapinman’ ñispa ñisunki”.
Rosaqa wasinpa punkunta kicharirqan. Upallaspari kurakap churinman qawaykuchkarqan. Manchakuymantam uyanqa yuraqyarqan. Ñach iskaychunkapichqayuq watata huntanman, ichapas aswanta. Chay waynataq paymanta aswan pisi watayuqchá kanman. Don Diego ñam machurunahina rikchayta qallarin. Puñunapiri ña ñispa pisipanmi, ña ñispa
hawcha42
tawachakihina ruranmi. Chay kurakap churintaq sumaq waynam. Ñawpaqraq chayamuptinqa don Diegop rantinpi kurakap churinpa mancebasqan kanman karqan! Anchispa llakikurqan.
Kurakap churin “simiykuna sunqunman yaykurqan; llakikun huchanta yuyarispa; ichapas chay animanta qispichiyman” ñispa kusikuspa warmiman qawaykuchkarqan.
Qunqallamanta Rosa ancha piñarikurqan. “Utqa ripuytaq! Runata kachasaq don Dieguta willaq ‘pay illaptin kurakap churin hamurqan llullachiwayta munaspa’ ñispa”.
Chayta ñispa wasinta yaykuspa punkuta wichqarqan.


  1. qisa pobre; miserable
  2. hawcha cruel