Huchukmarkap visitan - I

1650 watapim visitap ñawpaq punchawninqa qallarin:
Kunan punchawpim chayraq chayamusqa investigadorqa llaqtarunakunata plazapi tantanakuchimurqan. Huk machuta tapurqan ñispa:
“Pitaq kanki?”
“Juan Llaqsayawrim kani.”
“Llaqtayuqchu kanki?”
“Arí, padre.”
“Hayka watayuqmi kanki?”
“Ñam yaqa suqta chunka watata huntasqa kani.”
“Imam kay llaqtap sutinqa?”
“Uchukmarkam sutinqa, padre.”
“Chayllachu? Achuch mana santop sutiyuqchu kanman?”
“Manam yachanichu, padre. Ñuqaykuqa wiñay ‘Llaqtanchikmi’ ñispa rimayku.”
“Ñawpa pacha hatunnin llaqtaykip muchasqan wakap sutinri imam karqan?”
“Qullqiruntum, padre.”
“Chayllatam yachanki ichaqa llaqtap santo waqaychaqninpa sutintataq manam yachankichu. Ichapas chay wamra yachanman. Yaw, wamra! Imam kay llaqtap sutinqa, ñiwaytaq!”
“Raqayllaqtam sutinqa.”
“Manam, wasikuna tukuy raqaylla kaptinmi tukuy hinantin runaqa ‘Raqayllaqtam’ ñispa ñinku. Imam santop sutinqa?”
“A, San Lorenzo de Raqayllaqtam.”
“Manam, wamra. San Lorenzo de Huchukmarkam sutinqa. Pim karqan San Lorenzo, chaytachu yachanki?”
“Manam, padre.”
“Qamri, señora, yachankichu?”
“Arí, padre. Ancha ñawpapachas San Lorenzo Qapaq Inka karqan. Españolkunap hapisqan kaspas wataywasipi churaytukurqan. Muchuypacha kaptinsi chay Españolkunaqa mana mikunayuqchu karqanku. Chayraykus San Lorenzota kankarqanku. Hinaspas chay awqakunaqa San Lorenzop aychanta mikuchkaspa hatun fiestata rurarqanku.”
“Imañinkitaq? Pitaqchá chayhinata willasurqanki? Asiypaqmi!”
“Chaytam iglesiap pintasqanpi rikurqani, padre. Ñawpaq iglesiapi willasqayhina chayhinalla pintasqa karqan.”
“Manachuch ima simi iglesiap yachachisqantapas unanchankichik? Manachuch kaypi huk chiqan iñiq cristiano kanman?”
“Arí, padre. tukuyniykum allin cristiano kayku. Mana ña doctrinayuq kaspapas tukuyniykum “iñini” ñisqa Credota rezayku, rosariotapas yupayku.”

“Qamri, señora, pim kanki?”
“Teófilo Kusiñawpap willkanpa warmin Maríam kani. Qusayri iglesiap cantorninmi. Manaraq machun llaqtamanta cárcelman pusasqa kaspa tukuy chay iglesiapaq ruranata yachachiwarqanku. Kananqa ñuqaykum iglesiap waqaychaqnin kayku. Chayraykum kanankama iglesiaqa sumaq rikurin, qatap uqsan chayraq allichasqa, pirqap iskunpas yuraq rasuhina.”
“Maypitaq chay herejep ayan pampasqa? Runakunari chaymanchu rinku muchaq?”
“Manam yachanichu. Kimsachunka wata kanan ñawpaqninpi machuyqa San Pedromanta ayqirqan sacha-sachapi pakakuspa. Mana pipas yachanchu maypich pakakusqanta.”
“Qamkunari runap confesiónninta uyarinkichu?”
“Manam, padre. Machuyqa manam yachachiwarqankuchu.”
“Imaraykutaq cantorqa manam kaypi kachkanchu?”
“Kanan tuta chakraykumanta kutimunqa. Qaya tutamanta iglesiaman hamunqa.”
“Allinmi. Paqarin tutamanta kay iglesiaman hamunkichik. Amataq llaqtamanta ayqispa karunchankichu!”
“Imapaqtaq, padre, ayqiykuman? Ñuqaykuqa allin cristianom kayku.”
“Chayta rikusunmi! Pim llaqtap fiscalnin?”
“Ñuqam, padre.”
“Runakuna ñinku ‘ñawpaq kaq visitapis San Pedrop fiscalninqa chatasqa runata yanaparqan wataywasimanta ayqinanpaq’ ñispa. Ama chayhina kay kuti kachunchu!”
“Arí, padre.”
Visitap ñawpaq punchawnin puchukan.